پیشینه پژوهش
خارجی
مطالعات تطبیقی لارکین و سیمون (۱۹۸۷)، در مورد ارائه هائی که در قالب متن و تصویر صورت گرفتند، بیانگر آن بوده اند که تصاویر می توانند ارائه های آموزشی کارآمدی باشند، نه به این علت که آنها در بر دارندۀ اطلاعات بیشتری هستند، بلکه به این علت که آنها این اطلاعات را به گونه ای مرتب می کنند که از لحاظ شناختی، اثربخشی بیشتری دارند(کالیوگا، ۱۳۹۱).
موسوی^[۱۹۷]، لو و سوئلر (۱۹۹۵)، در یک مجموعه از تجربه های مربوط به علم هندسه دست یافتند که، یک تصویر هندسی که در قالب دیداری ارائه می گردید و با توضیحات بیانی همراه بود، نسبت به زمانی که آن اطلاعات فقط در قالب شنیداری یا دیداری ارائه می شد، یادگیری بهتری را سبب می شد. آنها همچنین از آموزش های شنیداری/ دیداری استفاده کردند که در آنها، به جای شکل های هندسی، توصیف نوشتاری تصاویر هندسی ارائه شده بود.
یک مجموعه از مطالعات که توسط مایر و همکاران او به اجرا درآمدند، به اثر تقسیم توجه مربوط بودند (مایر، ۱۹۹۷). نتیجه ای که از این مطالعات به دست آمد این بود که، آموزش هایی که شامل متن مجزا و شکل های بدون توضیحات هستند، اثربخشی کمتری را نسبت به شکل هایی دارند که با داشتن توضیحات، آشکارا متن و شکل را به یکدیگر مرتبط می سازند (مایر، ۱۹۸۹؛ مایر و گالینی، ۱۹۹۰). به این تریب ظرفیت محدود حافظۀ فعال، ممکن است به واسطۀ استفاده از بیش از یک نوع مجرای حسی، به نحو مؤثری گسترش یابد. مواد آموزشی که اطلاعات را به هر دو صورت دیداری و شنیداری عرضه می کنند، (برای مثال، یک تصویر دیداری همراه با متن شنیداری)، نسبت به مواد آموزشی که همان اظلاعات را فقط از طریق یک مجرای حسی ارائه می کنند، می توانند مؤثرتر باشند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تیندال- فورد^[۱۹۸]، چندلر و سوئلر (۱۹۹۷)، نشان دادند که در آموزش های مقدماتی مهندسی برق، یک قالب آموزشی که به صورت متن شنیداری و تصویر دیداری ارئه می شد، نسبت به آموزشی که اطلاعات را فقط به شکل دیداری ارائه می کرد، ارجحیت داشت. برای تحلیل نتایج مربوط به بار شناختی، از اندازه های بار شناختی ذهنی و تخمین های اثربخشی آموزشی استفاده شد. وقتی آموزش های دارای مواد یادگیری، با تعاملات بین عنصری بالا و پایین با یکدیگر مقایسه شدند، در موارد آموزشی دارای تعاملات بالا، تفاوت های عملکردی زیادی به نفع آموزش های دیداری / شنیداری مشاهده شد.
مایر و همکاران (۱۹۹۹)، در پژوهشی با عنوان ” افزایش یادگیری در چند رسانه ای آموزشی به وسیله کاهش بار شناختی ” به این نتیجه دست یافتند که چند رسانه ای طراحی شده با توجه به اصول چند رسانه ای، نسبت به روش ارائه به شیوۀ مرسوم موجب یادگیری بیشتر در دانش آموزان می شود.
زاهنگ و همکارن ( ۲۰۰۹)، در پژوهشی با عنوان ” تأثیر چند رسانه ای بر بار شناختی” به این نتیجه دست یافتند که بکارگیری چند رسانه ای در آموزش موجب کاهش بار شناختی بیرونی می شود و در نتیجه موجب یادگیری بیشتر یادگیرندگان می گردد.
داخلی
کرمی و عطاران (۱۳۸۵)، در پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر ساخت چند رسانه ای توسط دانش آموزان در میزان یادگیری آن ها در درس علوم (پایه ی پنجم)، به این نتیجه دست یافتند که دانش‌آموزانی که درس علوم را با روش ساخت چندرسانه‌ای در کلاس درس آموزش دیده‌اند در مقایسه با دانش‌آموزانی که با روش سنتی آموزش دیده‌اند، یادگیری بهتر و عمیق‌تری داشته‌اند.
ملکیان و آخوندی (۱۳۸۹)، در پژوهشی با عنوان تأثیر چند رسانه ای آموزشی در درمان اختلال املاء دانش آموزان ویژه یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۸۷-۸۶، به این نتیجه دست یافتند که، استفاده از چند رسانه ای آموزشی در درمان اختلال املای دانش آموزان ویژه مؤثر است.
نوروزی و همکاران (۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان تأثیر آموزش چند رسانه ای بر میزان یادگیری و یادداری درس ریاضی دانش آموزان پسر در خود مانده، به این نتیجه رسیدند که به کارگیری نرم افزار چند رسانه ای در آموزش مفاهیم ریاضی در دانش آموزان اوتستیک مؤثرتر از روش سنتی می باشد.
زارعی زوارکی و غریبی (۱۳۹۱)، در پژوهشی با عنوان “تأثیر آموزش چند رسانه ای بر میزان یادگیری و یادداری ریاضی دانش آموزان دختر کم توان ذهنی پایۀ چهارم شهر اراک” برتری میزان یادگیری و یادداری دانش آموزانی که مطالب را از طریق چند رسانه ای آموزشی دریافت کرده بودند، نشان دادند.
در پژوهشی که توسط محبوبی، زارع، سرمدی، فردانش و فیضی (۱۳۹۱)، با عنوان “تأثیر رعایت اصول طراحی آموزشی بر بارشناختی موضوعات یادگیری در محیط های یادگیری چندرسانه ای” انجام شده است، نتایج نشان می دهد که رعایت اصول چهارده گانه طراحی آموزشی ون مرین بائر و کستر بر کاهش بارشناختی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه تأثیر معنی داری دارد و بار شناختی بیرونی را کاهش می دهد.
موسی رمضانی، کنعانی و ولایتی (۱۳۹۲)، در پژوهشی با عنوان ” بررسی تأثیر کنترل بار شناختی وارده بر حافظه بر میزان یادگیری و یادداری دستور زبان انگلیسی” به این نتایج دست یافتند که، کاهش بار شناختی بیرونی، مدیریت بار شناختی درونی و کنترل همزمان هر دو سبب افزایش یادگیری دانش آموزان می شود. همچنین، مدیریت بار شناختی درونی و مدیریت بار شناختی درونی و کاهش بار شناختی بیرونی به طور همزمان سبب افزایش یادداری دانش آموزان می شود.
فصل سوم) روش شناسی پژوهش
طرح کلی:
هدف اصلی این پژوهش بررسی بارشناختی بیرونی آموزش به شیوۀ چند رسانه ای مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی مریل در درس زیست شناسی پیش دانشگاهی بود. این پژوهش به صورت آزمایشی و بر اساس طرح پژوهشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. پس از انتخاب آزمودنی‌ها از طریق روش نمونه‌گیری در دسترس، آنها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. مداخلات آموزشی شامل فصل هفتم کتاب زیست شناسی پیش دانشگاهی بود که با الگوی طراحی آموزشی مریل طراحی، و در قالب سه بخش چندرسانه ای آموزشی با توجه به اصول بار شناختی تهیه گردید. چند رسانه ای تهیه شده در طی سه جلسۀ نیم ساعته به شکل آموزش انفردای (به این صورت که هر یک از آزمودنی های گروه آزمایش یک سیستم رایانه در اختیار داشتند) برای گروه آزمایش ارائه می شد. گروه کنترل نیز به شیوه مرسوم کلاسی آموزش دیدند. بعد از اتمام هر بخش از آموزش، پرسشنامه بارشناختی بیرونی به هر دو گروه کنترل و آزمایش ارائه می شد. بدین صورت داده‌های مربوط به بارشناختی بیرونی ایجاد شده در آموزش به شیوۀ چندرسانه ای در مقایسه با روش سخنرانی گردآوری شد.
۱) جامعه آماری:
جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پسر پیش دانشگاهی علوم تجربی شهر ملایر در سال ۹۳- ۱۳۹۲ بود.
۲) نمونه آماری و روش نمونه‌گیری
چون انجام این پژوهش به امکاناتی از قبیل ۱۵ سیستم رایانه، یک پروژکتور و پرده نمایش نیاز داشت. از بین تمامی مدارس که دارای کلاس های پیش دانشگاهی علوم تجربی پسر در شهر ملایر بودند، یک مدرسه که دارای دو کلاس مجهز بود، به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شد (هر یک از این دو کلاس دارای ۲۰ دانش آموز بودند. از این تعداد در طی پژوهش پرسشنامه های ۱۵ نفر از آنها محاسبه شد). بنابراین، به صورت تصادفی ۱۵ نفر از یک کلاس در گروه کنترل و ۱۵ نفر از دانش آموزان کلاس دیگر در گروه آزمایش گماشته شدند. برای انتخاب ۱۵ نفر از هر یک از کلاس ها از بین ۲۰ نفر اسامی دانش آموزان روی کاغذ نوشته شد و ۱۵ نفر از آنها انتخاب گردید.
۳) ابزار اندازه‌گیری یا روش‌های عملی جمع‌ آوری داده‌ها:
۳-۱) پرسشنامه اندازه گیری میزان بارشناختی بیرونی
در این پژوهش از پرسشنامه پنج سوالی اندازه گیری بار شناختی بیرونی برونکن، پلاس و لیوتنر (۲۰۰۴)، که شامل ۵ لیکرت بود، استفاده شد.
۳-۱-۱) روایی و پایایی پرسشنامه اندازه گیری بار شناختی بیرونی
در پژوهش حاضر روایی صوری پرسشنامه بار شناختی بیرونی به وسیلۀ مکاتبه الکترونیکی با سوئلر، پلاس، برونکن و همچنین اساتید راهنما و مشاور احراز گردید. همچنین روایی درونی و پایایی پرسشنامه نیز به ترتیب ۸۳/. و ۸۰/. توسط برونکن، پلاس و لیوتنر (۲۰۰۴) محاسبه شده است.
۴) روش اجرای پژوهش
برای اجرای پژوهش حاضر با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری در دسترس، با انتخاب واحد کلاس به عنوان واحد نمونه‌گیری، یک کلاس که در نیم سال دوم ۹۳-۱۳۹۲ به آن‌ها درس زیست شناسی پیش دانشگاهی تدریس می‌شد، انتخاب گردید. در ابتدا به صورت تصادفی افراد در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. سپس به گروه‌ آزمایش طی ۳ جلسه نیم ساعته به روش چند رسانه ای آموزشی و به گروه کنترل نیز در طی ۳ جلسه نیم ساعته به شیوۀ مرسوم فصل رفتار شناسی که با الگوی طراحی آموزشی مریل طراحی شده بود، آموزش داده شد. در پایان هر جلسه آموزش به آزمودنی ها پرسشنامه سنجش بارشناختی بیرونی ارائه می شد. پس از گردآوری داده ‌ها بوسیله پرسشنامه بارشناختی بیرونی، داده ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
۵) روش تحلیل یافته‌ها
این پژوهش کاربردی است و در زمره طرح ‌های نیمه آزمایشی به شمار می رود.
در این پژوهش از آمار توصیفی برای طبقه‌بندی داده‌ها، میانگین، انحراف استاندارد، واریانس، خطای میانگین، رسم نمودارها، و جداول استفاده شده است. به منظور بررسی تفاوت میانگین میزان باشناختی بیرونی از آزمون تی مستقل استفاده گردید.
فصل چهارم) تحلیل یافته ها
مقدمه
هدف پژوهش حاضر بررسی بار شناختی بیرونی آموزش به شیوۀ چند رسانه ای مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی مریل در درس زیست شناسی پیش دانشگاهی بود. بر این اساس پس از اعمال متغیر مستقل بر گروه آزمایش ( چند رسانه ای طراحی شده بر اساس الگوی طراحی آموزشی مریل، با توجه به اصول بار شناختی) و اجرای پرسشنامه بار شناختی در پایان هر جلسه، داده های لازم جمع آوری شدند. این داده ها، از طریق نرم افزار spss در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به طور کلی این فصل از پژوهش را می توان به دو بخش تقسیم نمود. در بخش اول به توصیف نمونه آماری پرداخته شده است. در بخش دوم، از آمار استنباطی به منظور آزمون فرضیه های پژوهش و به عبارتی تعمیم نتایج به دست آمده از نمونه به جامعه آماری پژوهش استفاده شده است. در این راستا از آزمون تی برای میانگین های مستقل استفاده شده است.
آمار توصیفی پژوهش
در این قسمت یافته های توصیفی پژوهش شامل توصیف نمونه آماری ارائه می شود:
جدول ۴-۱٫ توصیف نمونه آماری پژوهش